Có nên dùng thuốc kháng sinh cho trẻ em bị viêm họng?

Viêm họng là một trong những bệnh phổ biến mà trẻ em thường gặp, nhưng câu hỏi lớn đặt ra là: liệu có nên dùng thuốc kháng sinh để điều trị cho trẻ hay không? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng viêm họng ở trẻ em, nguyên nhân gây bệnh và những yếu tố cần cân nhắc trước khi quyết định có nên dùng thuốc kháng sinh hay không.

Khi nào trẻ em cần dùng thuốc kháng sinh để điều trị viêm họng?

Việc quyết định có nên sử dụng thuốc kháng sinh cho trẻ em bị viêm họng cần phải dựa vào nguyên nhân gây bệnh. 

Theo các chuyên gia y tế, kháng sinh chỉ nên được chỉ định trong trường hợp viêm họng do vi khuẩn, đặc biệt là vi khuẩn liên cầu tan huyết beta nhóm A. 

Điều này chỉ chiếm khoảng 20% tổng số trường hợp viêm họng ở trẻ nhỏ. Vì vậy, trước khi quyết định dùng kháng sinh, hãy chú ý đến các triệu chứng và dấu hiệu khác, đồng thời tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương án điều trị phù hợp nhất.

Trường hợp không nên dùng thuốc kháng sinh cho trẻ em bị viêm họng

Việc sử dụng thuốc kháng sinh không chỉ không cần thiết mà còn có thể gây hại cho sức khỏe của trẻ khi không có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ. Những trường hợp cụ thể không nên sử dụng kháng sinh bao gồm:

Viêm họng do virus: Đặc điểm và điều trị

Viêm họng do virus là tình trạng phổ biến, chiếm phần lớn số trường hợp viêm họng ở trẻ em. Vì vậy, việc nhận biết các triệu chứng và hiểu rõ cách điều trị là vô cùng cần thiết.

Đặc điểm của viêm họng do virus:

• Triệu chứng nhẹ: Các triệu chứng viêm họng do virus thường nhẹ, bao gồm đau họng, sốt nhẹ, mệt mỏi mà không có biểu hiện nghiêm trọng.
• Thời gian tự khỏi: Thông thường, các triệu chứng sẽ tự khỏi sau từ 5 đến 7 ngày. Trong thời gian này, việc chăm sóc tại nhà như cung cấp đủ nước, sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt là rất quan trọng.
• Không cần kháng sinh: Như đã đề cập, vì nguyên nhân gây bệnh là virus, kháng sinh sẽ không có tác dụng. Việc uống kháng sinh không chỉ làm cho tình trạng bệnh không cải thiện mà còn có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.

Phương pháp điều trị viêm họng do virus:

• Sử dụng thuốc giảm đau: Paracetamol hay ibuprofen có thể giúp giảm đau và sốt cho trẻ. Tuy nhiên, cần tuân thủ đúng liều lượng chỉ định.
• Ngậm nước muối: Đây là một phương pháp an toàn và hiệu quả để làm dịu họng.
• Uống nhiều nước: Điều này không chỉ giúp giữ ẩm mà còn hỗ trợ việc hồi phục của trẻ.

Cha mẹ cần theo dõi tình trạng của trẻ và nếu thấy các triệu chứng kéo dài hay nặng hơn, hãy đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được tư vấn thêm.

Nguy cơ khi sử dụng kháng sinh không cần thiết

Lạm dụng kháng sinh khi không cần thiết có thể dẫn đến nhiều nguy cơ cho sức khỏe của trẻ. Dưới đây là một số nguy cơ mà cha mẹ cần hết sức lưu ý:

• Kháng thuốc: Sử dụng kháng sinh một cách không hợp lý có thể dẫn đến tình trạng vi khuẩn kháng thuốc. Điều này gây khó khăn trong việc điều trị các bệnh nhiễm khuẩn trong tương lai.
• Tác dụng phụ: Kháng sinh có thể gây ra nhiều tác dụng phụ như tiêu chảy, phát ban, hoặc dị ứng. Một số trẻ có thể gặp phản ứng nghiêm trọng nếu dị ứng với thuốc.
• Giảm sức đề kháng: Lạm dụng kháng sinh còn làm mất đi cân bằng vi sinh vật trong cơ thể, dẫn đến tình trạng sức đề kháng yếu hơn.
• Tăng chi phí điều trị: Khi vi khuẩn kháng thuốc phát triển, việc điều trị sẽ trở nên phức tạp và tốn kém hơn.

Cha mẹ nên tránh việc tự ý sử dụng kháng sinh và luôn tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả cho trẻ.

Các loại thuốc kháng sinh phổ biến cho trẻ em bị viêm họng

Không phải mọi trường hợp viêm họng ở trẻ em đều cần sử dụng thuốc kháng sinh. Tuy nhiên, nếu xác định rằng nguyên nhân gây bệnh là vi khuẩn, đặc biệt là liên cầu khuẩn, thì việc sử dụng kháng sinh là cần thiết. Một số loại thuốc kháng sinh phổ biến hiện nay bao gồm:

Amoxicillin và penicillin

Amoxicillin và penicillin được xem là lựa chọn hàng đầu trong việc điều trị viêm họng do vi khuẩn ở trẻ em. Cả hai loại thuốc này có tác dụng chống lại các vi khuẩn gây bệnh rất hiệu quả.

• Amoxicillin: Loại kháng sinh thuộc nhóm beta-lactam, có khả năng chống lại nhiều loại vi khuẩn khác nhau. Liều lượng hợp lý là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả điều trị và tránh phát sinh tình trạng kháng thuốc. Theo khuyến nghị, liều lượng thường từ 20-50 mg/kg/ngày.
• Penicillin: Thông thường, đây là lựa chọn đầu tiên cho những trẻ bị viêm họng do liên cầu khuẩn. Trong trường hợp trẻ dị ứng với amoxicillin, bác sĩ có thể chỉ định penicillin.

Việc sử dụng amoxicillin và penicillin cần phải dựa vào chỉ định và theo dõi sát sao từ bác sĩ. Không tự ý dừng thuốc giữa chừng, kể cả khi trẻ cảm thấy tốt hơn.

Các loại kháng sinh thay thế cho trẻ dị ứng với penicillin

Đối với những trẻ không thể sử dụng penicillin do dị ứng, có một số lựa chọn kháng sinh thay thế an toàn và hiệu quả.

Cephalosporin

Đây là nhóm kháng sinh có thể được sử dụng thay thế. Tuy nhiên, cần chú ý đến nguy cơ dị ứng chéo giữa penicillin và cephalosporin. Một số loại phổ biến bao gồm:

• Cefalexin: Liều dùng 20-25mg/kg x 2 lần/ngày. 
• Cefadroxil: Liều dùng 30mg/kg x 1 lần/ngày.

Macrolide

Nếu trẻ bị dị ứng với cả hai nhóm thuốc trên, macrolide có thể được chỉ định, nhưng có nguy cơ kháng thuốc. Các loại thuốc này bao gồm:

• Clarithromycin: Liều dùng 7,5 mg/kg x 2 lần/ngày.
• Azithromycin: Liều dùng ngày đầu 12mg/kg, sau đó 6mg/kg x 1 lần/ngày.

Cha mẹ nên phải tuân thủ chỉ dẫn từ bác sĩ và không tự ý thay đổi liều lượng hoặc loại thuốc, nhằm đảm bảo an toàn cho sức khỏe của trẻ.

Hướng dẫn sử dụng thuốc kháng sinh an toàn cho trẻ em

Khi sử dụng thuốc kháng sinh cho trẻ em, việc tuân thủ an toàn và liều lượng là rất quan trọng. Dưới đây là một số hướng dẫn cần lưu ý:

Liều lượng và thời gian điều trị

Việc tuân thủ đúng liều lượng và thời gian điều trị kháng sinh là yếu tố quyết định trong việc đảm bảo hiệu quả và an toàn sức khỏe cho trẻ. Theo hướng dẫn từ các chuyên gia y tế, mỗi loại kháng sinh sẽ có liều lượng cụ thể tùy thuộc vào tình trạng của trẻ.

• Amoxicillin: Liều lượng khuyến cáo là 50 mg/kg/ngày, có thể chia ra thành nhiều lần trong ngày. Thời gian điều trị thường kéo dài từ 5 đến 10 ngày.
• Penicillin: Liều lượng sẽ được bác sĩ chỉ định tùy theo tình trạng sức khỏe và độ tuổi của trẻ.
• Các kháng sinh khác: Cephalosporin và macrolide cũng cần tuân theo chỉ dẫn cụ thể về liều lượng và thời gian.

Việc sử dụng kháng sinh phải được theo dõi sát sao và không nên tự ý điều chỉnh liều lượng hoặc thời gian điều trị.

Những lưu ý khi ngừng sử dụng thuốc kháng sinh

Khi đến thời điểm ngừng sử dụng thuốc kháng sinh, cha mẹ cần hết sức thận trọng để tránh làm giảm hiệu quả điều trị hoặc gây ra những tác động tiêu cực cho sức khỏe của trẻ. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng:

• Không ngừng đột ngột: Nếu ngừng sử dụng thuốc kháng sinh đột ngột, có khả năng tình trạng bệnh sẽ tái phát hoặc phát triển kháng thuốc.
• Theo dõi tình trạng sức khỏe: Sau khi ngừng thuốc, cần theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ để phát hiện sớm các triệu chứng bất thường.
• Thông báo cho bác sĩ: Nếu thấy trẻ xuất hiện triệu chứng không mong muốn sau khi ngừng thuốc, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức.
• Tái khám khi cần thiết: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu trẻ tái khám sau khi kết thúc liệu trình điều trị để đảm bảo sức khỏe ổn định.
• Giữ thói quen tốt: Để bảo vệ sức khỏe trong tương lai, cần thiết lập những thói quen tốt về vệ sinh và dinh dưỡng cho trẻ.

Việc tuân thủ những lưu ý trên sẽ giúp giảm thiểu các rủi ro không mong muốn và đảm bảo sức khỏe cho trẻ.

Tác động của việc lạm dụng kháng sinh trong điều trị viêm họng ở trẻ em

Lạm dụng kháng sinh trong điều trị viêm họng ở trẻ em là một vấn đề rất nghiêm trọng, cần được mọi bậc phụ huynh chú ý. Việc sử dụng không đúng cách có thể dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực cho sức khỏe:

Rủi ro kháng thuốc và ảnh hưởng lâu dài

Tình trạng kháng thuốc là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất do việc lạm dụng kháng sinh không cần thiết gây ra. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ em mà còn có hệ quả lâu dài cho cả xã hội.

• Kháng thuốc: Khi vi khuẩn trở nên kháng thuốc, việc điều trị các bệnh nhiễm trùng thông thường sẽ trở nên khó khăn. Một số loại vi khuẩn đã phát triển sức đề kháng làm mất tác dụng của thuốc, gây khó khăn trong việc điều trị.
• Biến chứng nghiêm trọng: Khi kháng thuốc xảy ra, trẻ em sẽ gặp phải các tình trạng nhiễm khuẩn nặng hơn, như viêm phổi hay nhiễm trùng huyết, đòi hỏi phải điều trị bằng các phương pháp phức tạp và tốn kém hơn.
• Tăng chi phí y tế: Việc điều trị những trường hợp kháng thuốc sẽ tiêu tốn nhiều chi phí hơn. Gia đình và xã hội sẽ phải gánh chịu gánh nặng tài chính lớn hơn chỉ vì một quyết định sai lầm trong việc sử dụng thuốc.
• Nguy cơ cho các thế hệ sau: Nếu tình trạng kháng thuốc không được kiểm soát, các thế hệ tương lai sẽ gặp phải nhiều khó khăn hơn trong việc điều trị các bệnh nhiễm trùng da, hô hấp, nhiều bệnh khác.

Điều quan trọng là cha mẹ cần đưa ra quyết định cẩn thận và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định sử dụng kháng sinh cho trẻ.

Các biến chứng có thể xảy ra nếu không điều trị đúng cách

Bên cạnh việc lạm dụng kháng sinh, việc không điều trị viêm họng đúng cách cũng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng cho sức khỏe của trẻ. Đây là những yếu tố mà cha mẹ cần lưu ý:

• Nhiễm khuẩn lan rộng: Nếu viêm họng không được điều trị kịp thời, vi khuẩn có thể lan sang các khu vực khác như phổi, gây ra các bệnh lý nghiêm trọng như viêm phổi hoặc nhiễm trùng huyết.
• Rối loạn miễn dịch: Hệ thống miễn dịch của trẻ em có thể bị ảnh hưởng nặng nề, dẫn đến tình trạng suy giảm khả năng chống lại nhiễm trùng trong tương lai.
• Biến chứng về tim mạch: Một số trường hợp viêm họng do vi khuẩn có thể dẫn đến các bệnh lý về tim nếu không được điều trị kịp thời. Các biến chứng như viêm cơ tim hoặc viêm nội tâm mạc có thể xảy ra.
• Vấn đề sức khỏe lâu dài: Như vậy, nếu không được điều trị đúng cách từ đầu, trẻ em có thể phải đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe trong tương lai, ảnh hưởng đến sự phát triển và chất lượng cuộc sống.

Cha mẹ cần trang bị kiến thức chính xác về bệnh để có thể giúp con em mình có sức khỏe tốt hơn và tránh những nguy cơ không đáng có từ việc điều trị sai cách.

Những phương pháp hỗ trợ điều trị viêm họng không dùng thuốc kháng sinh

Việc điều trị viêm họng cho trẻ không nhất thiết phải sử dụng kháng sinh. Nên theo dõi tình trạng sức khỏe và có thể áp dụng một số phương pháp hỗ trợ an toàn và hiệu quả từ thiên nhiên.

Sử dụng húng chanh lên men Minione Gold

Húng chanh lên men Minione Gold là sản phẩm thảo dược thiên nhiên tiên tiến như húng chanh, diếp cá,… được công ty cổ phần dược phẩm Pharma.Phy phân phối. 

Đây là sản phẩm mang lại giải pháp hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh lý về đường hô hấp, đồng thời nâng cao sức đề kháng cho trẻ nhỏ và người lớn.

Công dụng và cách sử dụng:

• Giảm ho, long đờm: Sự kết hợp hoàn hảo của các loại dược liệu giúp làm dịu cơn ho và làm loãng đờm ra ngoài, hiệu quả trong điều trị cảm lạnh, cảm cúm.
• Kháng khuẩn, kháng viêm: Các chiết xuất như xuyên tâm liên và cỏ xạ hương giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn và virus.

Hướng dẫn sử dụng:

• Liều dùng: Đối với trẻ em trên 6 tháng tuổi, liều dùng được khuyến cáo là 3-7 giọt, 2-3 lần mỗi ngày, có thể pha với nước hoặc sữa để dễ uống.
• Đối tượng sử dụng: Sản phẩm phù hợp với hầu hết các thành viên trong gia đình, đặc biệt là trẻ em, phụ nữ mang thai cũng có thể sử dụng.

Những sản phẩm thảo dược tự nhiên như húng chanh lên men Minione Gold sẽ giúp hỗ trợ điều trị viêm họng mà không cần thiết phải dùng đến kháng sinh.

Các biện pháp tại nhà để giảm triệu chứng

Ngoài việc sử dụng các sản phẩm thảo dược, cha mẹ còn có thể áp dụng những mẹo dân gian trị ho tại nhà nhằm giảm thiểu triệu chứng viêm họng cho trẻ.

• Ngậm nước muối: Pha một thìa muối vào cốc nước ấm để trẻ ngậm, giúp diệt khuẩn và làm giảm viêm họng.
• Uống trà gừng mật ong: Trà gừng có tác dụng kháng viêm, trong khi mật ong giúp làm dịu họng, sẽ rất hữu ích để giảm ho và đau họng.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm: Giữ ẩm cho không khí để làm giảm khó chịu cho niêm mạc họng.
• Giữ đủ nước: Uống đủ nước giúp duy trì lượng dịch cho cơ thể, đồng thời làm cho niêm mạc họng không bị khô.

Bằng cách áp dụng các biện pháp này, bạn sẽ giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn mà không cần sử dụng kháng sinh.

Vệ sinh đường hô hấp

Vệ sinh đường hô hấp là yếu tố quan trọng trong việc phòng ngừa viêm họng ở trẻ em. Dưới đây là một số biện pháp giúp bảo vệ sức khỏe đường hô hấp:

• Súc miệng với nước muối: Đây là phương pháp đơn giản mà hiệu quả, giúp làm sạch và giảm viêm họng.
• Uống nhiều nước: Đảm bảo trẻ luôn đủ nước, giúp làm loãng dịch nhầy và bù nước cho cơ thể.
• Sử dụng nước muối sinh lý để xông hơi: Giúp làm ẩm đường hô hấp và giảm các triệu chứng khó chịu.
• Tập thể dục thường xuyên: Giúp cải thiện sức khỏe đường hô hấp và hỗ trợ hệ miễn dịch.
• Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường: Rửa tay thường xuyên và vệ sinh không gian sống để ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn.

Việc thực hiện vệ sinh đường hô hấp đúng cách sẽ giúp trẻ phòng ngừa và giảm nguy cơ mắc viêm họng hiệu quả.

Thuốc kháng sinh cho trẻ em bị viêm họng không phải lúc nào cũng cần thiết. Để đưa ra quyết định đúng đắn, cha mẹ cần hiểu rõ nguyên nhân gây viêm họng ở trẻ. Phần lớn các trường hợp viêm họng là do virus gây ra và sẽ tự khỏi. Chỉ khi nào viêm họng do vi khuẩn gây ra, bác sĩ mới kê đơn kháng sinh.

Lạm dụng kháng sinh không chỉ gây nguy cơ kháng thuốc mà còn ảnh hưởng lớn đến sức khỏe lâu dài của trẻ. Thay vào đó, cha mẹ có thể áp dụng nhiều phương pháp hỗ trợ điều trị tại nhà, kết hợp với các sản phẩm thảo dược an toàn như húng chanh lên men Minione Gold, sẽ mang lại hiệu quả tốt hơn trong việc chăm sóc sức khỏe cho trẻ. Do đó, hãy luôn trang bị cho mình kiến thức về sức khỏe, để có những quyết định đúng đắn vì sự an toàn của con em mình.

Người chịu trách nhiệm kiểm duyệt nội dung: Trần Thị Mai Phương.

Nguồn tham khảo bài viết:

• pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. 2025. Antibiotic treatment of children with sore throat – PubMed. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16278359/.
• www.texaschildrens.org. 2025. www.texaschildrens.org. https://www.texaschildrens.org/content/wellness/when-does-child-need-antibiotic-for-sore-throat.
• www.healthychildren.org. 2025. Why Most Sore Throats, Coughs & Runny Noses Don’t Need Antibiotics – HealthyChildren.org. https://www.healthychildren.org/English/safety-prevention/at-home/medication-safety/Pages/Antibiotics-for-a-Sore-Throat-Cough-or-Runny-Nose.aspx.
• www.uptodate.com. 2025. Patient education: Sore throat in children (Beyond the Basics) – UpToDate. https://www.uptodate.com/contents/sore-throat-in-children-beyond-the-basics/print.
• www.nnph.org. 2025. https://www.nnph.org/files/illness-injury-safety/warr/reach-kids-sore-throat.pdf. 

Xem thêm bài viết khác:

• Bé bị ho nhiều: Nguyên nhân, triệu chứng và cách chăm sóc hiệu quả
• Tại sao bạn bị ho nhiều về đêm và cách khắc phục hiệu quả 
• Nên làm gì khi bị ho có đờm lâu ngày?
• Cách giảm ho nhanh chóng và hiệu quả tại nhà 
• Trẻ sơ sinh bị ho – Nguyên nhân, triệu chứng, cách chăm sóc hiệu quả
• Nguyên nhân trẻ ho nhiều về đêm và cách khắc phục hiệu quả
• Bé bị ho khan liên tục phải làm sao? Hướng dẫn xử lý tại nhà